Kim jest ortodonta?
Ortodonta zajmuje się leczeniem wad zgryzu oraz nieprawidłowości i krzywizn zębowych. Co warto wiedzieć? Wada zgryzu polega na nieprawidłowym ułożeniu zębów lub szczęki, co z kolei prowadzi do poważnych problemów, do wad wymowy, zaburzenia symetrii twarzy – wpływając niekorzystnie na wygląd i będąc źródłem kompleksów w późniejszym wieku. Proces korekcji wady zgryzu jest długotrwały i trwa zazwyczaj około 2 lat.
Przyczyny powstawania wad zgryzu
Wady zgryzu dzielą się na wrodzone i nabyte. Do deformacji szczęki może dojść już we wczesnym rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ciąży, jednak najczęściej są to złe nawyki maluchów. Częste ssanie kciuka czy źle wyprofilowanego smoczka, gryzienie przedmiotów (na przykład twardych zabawek), zgrzytanie zębami, czy oddychanie przez usta powoduje zmiany szczęki. Także niewłaściwe układanie dziecka podczas karmienia piersią, może powodować problemy. Na pierwszą wizytę kontrolną warto zapisać dziecko w wieku około 7 lat. Dzięki temu ortodonta szybko wskaże możliwe nieprawidłowości i zadba o prawidłowy rozwój dziecka.
Dlaczego wizyta u ortodonty jest ważna?
Nieleczenie lub ignorowanie wady prowadzi do jej pogłębienia, a to z kolei zwiększa ryzyko seplenienia i krzywizny zębów oraz może sprawiać trudności w jedzeniu, a nawet oddychaniu. Niewłaściwy układ szczęki powoduje ból zębów, ich rozchwianie lub przedwczesne ścieranie. Sprzyja to także narastaniu kamienia nazębnego i może prowadzić do rozwoju chorób dziąseł, próchnicy, czy paradontozy.
Rodzaje wad zgryzu
- Tyłozgryz – najczęściej występująca wada zgryzu. Dolne zęby są cofnięte względem górnych, przy czym zęby przednie nie stykają się. W niektórych przypadkach górne siekacze pochylają się w stronę górnej wargi, a twarz zniekształca się poprzez cofnięcie żuchwy.
- Przodozgryz – w tym przypadku dolne zęby zachodzą na górne. Powstaje widoczne wysunięcie brody do przodu.
- Zgryz krzyżowy – zarówno zęby dolne jaki i górne zachodzą na siebie nieregularnie na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym.
- Zgryz głęboki – górne zęby zachodzą i przykrywają 2/3 wysokości zębów dolnych. Powoduje to utratę symetrii twarzy ze względu na skrócenie dolnego odcinka. Tak ułożone zęby nadmiernie się ścierają, co prowadzi do chorób dziąseł i przyzębia.
- Zgryz otwarty – zęby wcale nie stykają się ze sobą. Wada utrudnia żucie pokarmu, a także poprawną wymowę – zwłaszcza spółgłosek przedniojęzykowo zębowych (t, d, s, z, dz, c, n, ł). Zgryz otwarty powoduje wydłużenie twarzy i niedorozwój szczęki.
- Stłoczenia zębów – występują wtedy, gdy zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów. Wyrastają poobracane lub w nieodpowiednich miejscach, ze względu na brak przestrzeni w jamie ustnej.
- Zęby odseparowane – pomiędzy zębami pojawiają się widoczne szpary, powodowane nadmiarem miejsca w żuchwie.
Rodzaje aparatów ortodontycznych
- Aparat tradycyjny, metalowy — siłą, która koryguje wadę jest w tym przypadku łuk połączony z metalowymi zamkami, które przykleja się do poszczególnych zębów i mocuje za pomocą ligatur ortodontycznych. Dla uatrakcyjnienia, szczególnie dla młodszych pacjentów, można dobierać różne kolory ligatur. Dla pacjentów dbających o większą estetykę dostępne są warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryształowymi, które są niewidoczne na tle zębów. Sprawdzają się zwłaszcza u posiadaczy białych zębów.
- Aparat lingwalny — zakładane są odwrotnie niż te tradycyjne, bo od wewnętrznej strony jamy ustnej. Wykonywane są dla każdego pacjenta indywidualnie i niwelują dyskomfort związany z noszeniem aparatu, bo ten jest niewidoczny. Wadą tego aparatu jest początkowa trudność wyraźnego mówienia.
- Aparat samoligaturujący — ten rodzaj aparatu ortodontycznego różni się od innych budową. Łuk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzięki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa krócej.
- Aparat Orthocaps — to przezroczysta nakładka na zęby dopasowywana indywidualnie, która jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które cenią estetykę. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzięki temu, że można go zdjąć samodzielnie, jest łatwy w utrzymaniu higieny.
Jak leczyć wady zgryzu? Kiedy pomoże ortodonta?
Leczenie wady zgryzu najczęściej rozpoczyna się od momentu wyrżnięcia zębów stałych, czyli około 11 roku życia, choć ortodonci zalecają zadbanie o prawidłowy zgryz w każdym wieku. Szczęki dzieci są znacznie bardziej plastyczne, niż szczęki osób dorosłych, dlatego leczenie jest prostsze i zmniejsza się ryzyko bólu lub powikłań, jednak korekcja zębów jest możliwa dla każdego.
Ile kosztuje aparat na zęby?
Ceny aparatów ortodontycznych są zależne od ich rodzajów. Najtańszymi aparatami są te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden łuk rozpoczynają się od 1200 złotych. Nowsze rozwiązania, bardziej komfortowe – niemetalowe czy przezroczyste — są znacznie bardziej kosztowne. Ich ceny wahają się od 3 do 6 tysięcy. Cena najdroższych aparatów lingwalnych może dochodzić nawet do 9 tysięcy. Aparaty na zęby są też dostępne do wzięcia na raty. Do ceny aparatu trzeba doliczyć także koszty wizyt kontrolnych, których ilość jest zależna od czasu leczenia. Leczenie ortodontyczne może być finansowane przez NFZ dla pacjentów poniżej 12 roku życia i tylko w przypadku aparatów ruchomych.
Jak dbać o aparat na zęby?
Dbałość o jamę ustną w trakcie leczenia jest niezwykle ważna. Aparat może początkowo wywoływać dyskomfort, ze względu na to, że znacznie łatwiej przyklejają się do niego resztki jedzenia. Należy myć zęby po każdym posiłku i unikać pokarmów, które mogą przyklejać się do zamków i powodować ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mogą uszkodzić aparat.